TPDC KUZINDUA VITUO VYA CNG VYA SHILINGI BILIONI 18.9"

 Shirika la Maendeleo ya Petroli Tanzania (TPDC) linaendeleza dhamira yake ya kutoa suluhisho la nishati rafiki kwa mazingira na yenye bei nafuu kwa kujenga vituo vitatu vya kujazia gesi asilia iliyo shinikizwa (CNG) vyenye jumla ya gharama ya shilingi bilioni 18.9.

Mradi huu unalenga kupunguza utegemezi wa Tanzania kwa mafuta yanayoagizwa kutoka nje, kupunguza gharama za nishati, na kuchochea ushiriki wa sekta binafsi katika mnyororo wa thamani wa gesi asilia.

Mradi unahusisha kituo kikuu cha CNG chenye thamani ya shilingi bilioni 14 kilichojengwa katika Chuo Kikuu cha Dar es Salaam (UDSM) na vituo viwili vya "tawi" vilivyopo katika Hospitali ya Taifa Muhimbili na eneo la Kauruki mjini Kibaha, kila kimoja kikigharimu shilingi bilioni 2.

Vituo hivi vinatarajiwa kukabiliana na ongezeko la mahitaji ya gesi asilia kama mafuta ya usafiri, hususan kwa magari na bajaji, ambavyo ni njia muhimu za usafiri nchini Tanzania.

Wakati wa kutoa taarifa kwa Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Nishati na Madini, Mkurugenzi wa Mipango na Uwekezaji wa TPDC, Derrick Moshi, alieleza maendeleo ya ujenzi wa kituo kikuu cha CNG, ambacho sasa kimekamilika kwa asilimia 90. Kituo hiki kitakuwa siyo tu cha kujazia gesi, bali pia kitakuwa kituo cha kubana gesi kwa ajili ya vituo vya tawi, kitovu cha mageuzi ya magari, na kituo cha mafunzo kwa wanafunzi wa UDSM.

"Kituo cha mama cha CNG kitakuwa na uwezo wa kujaza mafuta kwa magari 1,200 kwa siku. Aidha, kitachochea sekta binafsi kuwekeza katika miundombinu ya CNG, kuvutia magari zaidi kutumia CNG badala ya mafuta yanayoagizwa, na kutoa fursa kwa wanafunzi wa UDSM kupata uzoefu wa vitendo katika teknolojia ya nishati," alieleza Moshi.

Uwezo wa kituo hiki kuzalisha futi za ujazo milioni 3.1 kwa siku unazidi matumizi ya sasa ya futi 230,000 hadi 250,000 kwa siku, ikiashiria uwezo wake wa kuhudumia idadi kubwa ya wateja na kuchochea uwekezaji zaidi katika sekta ya CNG.

Pamoja na kuwa na vituo vichache vya CNG vinavyofanya kazi jijini Dar es Salaam, kujaza magari mara nyingi kunahusisha foleni ndefu, jambo linalochangia baadhi ya watumiaji kutojihusisha. Uwezo mkubwa wa kituo cha mama na jukumu lake kama kituo cha ugavi kwa vituo vya tawi unalenga kupunguza msongamano huu na kufanya gesi asilia kupatikana kwa urahisi zaidi.

Vituo vya tawi vya Muhimbili na Kibaha vitatoa huduma katika maeneo muhimu, na hivyo kupunguza umbali wa safari kwa watumiaji.

Mpango wa TPDC unazidi vituo vitatu vya mwanzo. Moshi alifichua kwamba zaidi ya vituo vya CNG vinatarajiwa kujengwa katika maeneo muhimu ya Dar es Salaam, ikiwa ni pamoja na Tegeta, Temeke, Barabara ya Mandela, Mbagala, na vituo vya BRT.

Upanuzi huu utahudumia mahitaji yanayokua ya huduma za CNG katika jiji hilo.

Changamoto moja inayozuia matumizi ya CNG ni gharama kubwa ya mageuzi ya magari, ambayo inakadiriwa kuwa kati ya shilingi milioni 1.2 na milioni 3, kulingana na ukubwa wa gari. Ili kukabiliana na changamoto hii, TPDC inashirikiana na Wizara ya Fedha ili kuchunguza upunguzaji wa kodi kwa vifaa vya mageuzi.

"Kupunguza gharama za mageuzi ya magari kutafanya CNG kuwa nafuu na kuvutia madereva wengi kubadili matumizi," alisema Moshi. Kupitia hatua hii, Tanzania itaondoa utegemezi kwa mafuta yanayoagizwa kutoka nje, hivyo kuimarisha usalama wa nishati na kuokoa fedha za kigeni.

Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Nishati na Madini ilipongeza juhudi za serikali za kupanua miundombinu ya CNG, lakini ilisisitiza haja ya kufikia maeneo zaidi ya Dar es Salaam. Mwenyekiti wa kamati hiyo, David Mathayo, aliishauri serikali kupanua huduma za CNG katika maeneo ya mikoani kwa kujenga mabomba ya gesi badala ya kutegemea malori ya kusafirisha CNG.

"Upanuzi wa mabomba katika maeneo mengine utawawezesha wamiliki wa magari kote Tanzania kunufaika na rasilimali za gesi asilia, hivyo kuhakikisha upatikanaji wa nishati nafuu na endelevu kwa nchi nzima," alisema Mathayo.

Kamati pia iliibua wasiwasi kuhusu makubaliano kati ya UDSM na TPDC kuhusu ardhi iliyotengwa kwa ajili ya kituo cha mama cha CNG. Kwa sasa TPDC inakodi ardhi hiyo kutoka UDSM, lakini kamati ilipendekeza kuwa UDSM itoe ardhi hiyo bure kwa TPDC.

"Kwa kuwa taasisi hizi zote ni za umma zinazohudumia raia, kuondoa mkataba wa kodi kutapunguza gharama za uendeshaji na kusababisha bei nafuu kwa watumiaji," aliongeza Mathayo. Pendekezo hili linaunga mkono lengo kubwa la kupunguza mzigo wa kifedha kwa mtumiaji wa mwisho.

Serikali inaendelea kufanya kazi ya kuunda mazingira bora ya uwekezaji wa sekta binafsi katika miundombinu ya CNG. Naibu Waziri wa Nishati, Judith Kapinga, alisisitiza hili wakati wa kikao cha kamati.

"Tumeboresha kanuni na vigezo vya mageuzi ya magari na ujenzi wa vituo vya kujazia CNG ili kuvutia wawekezaji binafsi," alihakikishia. Kwa kushirikisha sekta binafsi, serikali inatarajia kuharakisha maendeleo ya mtandao wa CNG nchini kote.

Mabadiliko ya matumizi ya CNG kama nishati ya usafiri yana faida kubwa kiuchumi na kimazingira. CNG ni mbadala wa bei nafuu na safi kuliko dizeli na petroli, na inapunguza utoaji wa gesi chafu na uchafuzi wa hewa katika maeneo ya mijini. Aidha, kutumia gesi asilia inayopatikana hapa nchini kunapunguza utegemezi wa nchi kwa mafuta yanayoagizwa kutoka nje, na kuimarisha usalama wa nishati na kuokoa fedha za kigeni.

Muundo wa kituo cha mama cha CNG kama kituo cha shughuli nyingi unatoa thamani kwa kuunganisha usambazaji wa nishati, maendeleo ya ujuzi, na kuchochea biashara.

Kwa kutoa fursa za mafunzo kwa wanafunzi wa UDSM, pia inakuza ujuzi wa ndani katika teknolojia ya nishati, na kuendana na malengo ya Tanzania ya viwanda na ujenzi wa uwezo.

Kadri Tanzania inavyoongeza matumizi ya rasilimali zake kubwa za gesi asilia, miradi kama hii inaashiria mustakabali mzuri wa sekta ya nishati. Hata hivyo, kuendelea na juhudi hizi kutahitaji ushirikiano wa pamoja kati ya serikali, sekta binafsi, na taasisi za elimu, kuhakikisha kuwa huduma zinapatikana kwa bei nafuu, upatikanaji wa maeneo mengine ya mikoani, na kutatua changamoto za uendeshaji. Huu utakuwa muafaka kwa kutumia kikamilifu rasilimali za gesi asilia kama suluhisho la nishati endelevu na linaloweza kubadilisha uchumi wa Tanzania.